Интервью с 57-летним выпускником ДИУ из селения Говкра

Джабраилов Шахбан Гаджиевич окончил исламский университет в 57 лет

Интервью с 57-летним выпускником  ДИУ из селения Говкра
Интервью с 57-летним выпускником ДИУ из селения Говкра

Элму лахьлан тачIав къачIалссар

Архив. Интервью взято в 2017 году главным редактором газеты Ас-Салам на лакском языке Исой Омаровым.

ХIакьину жу бусан ччай буру уздансса лаккучуная. Жабраилов Шяъбан ХIажиевич увну ур Азирбижаннал республикалий ялапар хъанахъисса ГьувкIратусса кулпатраву. Бувккуну бур Бакуйсса аьралуннал училище.Зий ивкIун ур аьралуннаву, яла милицанал органнаву. Ванан дур оьрмулул 52 шин. ЦIана дуклай ур МахIачкъалаливсса Дагъусттаннал Исламрал Университетраву.

Университетраву ина оьрмулул яла хъунама студент ухьунссара. Му оьрмулуву дуклан уххан сававну ци хьуна?

Зу махIаттал хьунссару, амма ттуяр хъуниссагу бур. Гьашину цалчинмур курсрайн дуклан бувххунни бугьарасса оьрмулувусса ряха-арула инсан. 

Ттулмул иш ласурча, 2006-ку шинал на ЧиркIейлив лавгссияв шайх Саид-АфандиначIан вирд ласун. Мунияр махъ ттул дакIнивун дин лахьлансса гъира багьуна. Мичча айивхьуну на пикрирдавун агьунав: дуниял-аьлам ляхъан дурсса Аллагьу Тааьла ушиву Алжан бушиву, Дуржагь бушиву, шайхтал, устазтал бушиву, инсан цува мусульманчувра тIий ухьурча, тIайлану, динналул тIисса куццуй оьрму бутлан аьркиншиву. Мукун оьрму бутаншиврул, Исламрал тIалавшиннарду камилну кIулну дикIан багьлай бия. На Аллагьнайн щукру буллай ура, нава тIарикьатрал ххулийн тIайла ацIан увнутIий, му хIакьсса ххуллу Исламрал дакI душиву бувчIунутIий. Уттигу му къабувчIуминнал дакIругу Аллагьнал тIитIин дуваннав!

Дин лахьхьин ччисса инсан университетравун къаувххун, луттирдава, интернетрава, ягу мизитравун занай лахьлан къабучIиссарив?

ХьхьичIсса ппурттуву нагу уссияв чIявусса луттирду ккалай. Динналул луттирду, кказитру бахлахисса тучанналул чIарах тIачIав къауккайссияв, чара бакъа ца-кIива лу ягу «Ас-салам» ва «Нурул-Ислам» кказитру ласайссия. Саид-Афандинал чивчусса, идавстурал тарихраясса лу бувккукун, ттул дакIнивун гужсса асар хьуна. Ттун бувчIуна, ттула диннанул кIулшивуртту цукун чансса дуссарив. Мунияр махъ на уссияв мизитравун занай, дарсру ласлай, Кьуръан буккин лахьлай, аьлимтурал лекциярдайн занай. Амма миккугу, хIакьину лавгун, гьунттий къалавгун, дарсру личIлай дия, низам хьхьарану дия. Низамрайсса дуккаву дикIаншивул на увхссияв Дагъусттаннал Исламрал Университетравусса (ДИУ) гьанттайнмайсса курсирдайн. Микку ласун бюхълай бия так чара бакъа кIулну дикIан аьркинсса элму. Щаллуну дуккаву дуван хъанай бакъая. Ттун чIалай бия ххуйсса муаьлимтал, цайми студентътал ва дарсирдал низам дусса кIанай дуклан аьркиншиву. Му куццуй, дачIи шинава на увхра ва университетрал очный отделениялувун. Аьлимтурал увкуну бур, инсаннан элму аьркиншиву дуки-хIачIиянияр гужну. ХIадисравугу увкуну бур: «КIия инсан укъаччайссар: дунияллул хъус тIалав дуллалима ва элму лахьлахьима». ХIакьинусса кьини ДИУ хъанай бур Дагъусттаннай яла хьхьичIунмий исламрал вузирттавасса ца. Мунияту на миву дуклай ура, гьарзадрая рязинугу ура.

Выпускник ДИУ с Муфтиев РД

Вила пикрилий, жула миллатраву динналул тагьар ларай хьуншиврул ци буван аьркинни?

Буттал ва ниттил цала оьрчIан мюрщину бунува дин-чак, мяърипат лахьхьин дулларча, мичча дайдишинтIиссар кулпатраву, тухумраву, шяраваллил жяматраву барачатшиву. Нину-ппу цивппа цалчин байбишин аьркинни чак буллай, зума дугьлай ва цаймигу динналул тIалавшиннарду биттур дуллай.

Имамтурал ва цаймигу динналул ишбажаранчитурал хIарачат буван аьркинни дяъват бавриву. Каши думиннал мадрасарттаву дуклакиминнан, имамтуран кумаг булларча хъина. 

Жунма баяй лакрал миллат бур цашиву дакъасса, куннал чIарав ку къабацIайсса, цайми миллатирттал халкь кунмасса бакъар, тIий. Ттул пикрилий, мунил багьана – цIакьсса иман дакъашиву дур. Кьуръанналуву увкуну буссар: «ХIакьну, циняв мусульман уссурвалли», – куну. Ва аятраву увкусса куццуй циняв уссурвал ва ссурвал кунма бикIарча, жула иш хьхьичIунмай бачинтIиссар, иншааЛлагь.

Ялагу, жула миллатрал тарих кIул буллан аьркинссар. Лакраву бивкIссар эбрат ласунсса хъунисса аьлимтал, шайхтал. Миннал тIий бивкIмур буллан аьркинссар. ХIакьинусса кьини хьуна бакьай шайх Жамалуттин, разияллагьу аьнгьу, ва Сайфуллагь-кьади разияллагьу аьнгьу, ца бивкIссарив къакIулсса лак. Миннал Дагъусттаннал тарихраву, халкьуннал оьрмулуву хъинну хъунмасса кIану бувгьуссар. Жунма жула тарих хъама бивтун бур.

Аллагьнал чулинай кIура аян тачIав къачIалссар. ХьхьичIава цукун мурдалсса оьрму бутлай ивкIхьурчагу, цикса чIявусса бунагьру бувхьурчагу, Аллагьнал багъишла итайссар. ХIадисраву увкуну бур: «Бунагьру баврия пашман хьусса, тавба дурсса инсан бувагу бунагь къабувма кунассар». Мунияту, лахьхьу хIантту хIачIлай ивкIсса инсан хIакьину чак буллай айиширча, хьхьичIва бувсса бунагьру иттав щун буллан къабучIиссар. Жула маччачу, чIаххучу, шяравучу тIайла ацIарча, мунал оьрмулуву, кулпатраву ислахIшиву духьурча, жува ххари хьун аьркинссару. Гьунтти цума ци тагьарданийн агьанссарив так Заннан бакъа къакIулссар.

Исламрал универстетраву дуклай бурив цаймигу лакрал студентътал?

ЦIана жучIава динналул аьлимтал, имамтал биялну бакъар. Жула миллатравасса оьрчIру мадрасарттаву, исламрал Университетирттаву дуклай хъинну чансса бур. ХьхьичIсса шиннардий ххину буссия, цIана ДИУ-луву 5-6 инсан ливчIун ур. На учин ччай ура нитти-буттахъахь: нигьа мабусари зула оьрчIру мутааьлимталну гьан буван.

Жула жяматирттаву бикIан аьркинссар дин кIулсса, тIайлану Кьуръан буккайсса, бивкIу буччин, магьар бишин, ва цаймигу иширттавусса шариаьтрал хIукмурду бусан, щаллу буван кIулсса аьлимтал. Шяраву имам ухьурча, кьинилун ххюйлва мизитрава «акбар» тIий бухьурча, чара бакъа мизитравун халкь занантIиссар, динналийн кIура баянтIиссар. Ибрагьим идавсил, аьлайгьи салям, Кяъба бувсса чIумал, Аллагьнал мунайн амру бувссар: «Халкьуннайн оьвча хIаж буван», – куну. Ибрагьимлул, аьлайгьи салям, увкуссар: «Я Аллагь, ттул чIу цинявннан къабаянссархха!». Аллагьнал увкуссар: «Вил бурж – оьвчин, баян баву Ттул ишри», – куну. Мунияту, оьвчинмий бухьурча, инсантурал дакIурдивун Аллагьнал биян бувантIиссар.

Ина цаппара хIаллай имамнугу зий ивкIун ура. Буси мунияту

2013-ку шинал на гьан увнав гъинттулсса практикалийн Ккуллал райондалийсса Ваччиял шяраву имамшиву дуллан. Шяравусса жяматгу хъинну ххуй бивзуна, ттухь кIиккува ацIу тIийгума бия. Амма ттун махъунай дарсирдайн зана икIан бахьуна.

Выпускники ДИУ

Дуккаву къуртал дурну махъ ци дуллансса, ссаха зунсса пикри бур?

Университет бувккуну махъ Аллагьнал ка бакьирча, на уххан ччай ура аспирантуралувун. Уххан къахьурча, Муфтиятрал чулуха лакрал районнай каялувшиву дуллалиминнал увкусса куццуй буванна. Ссивирлив Исламрал даву дуллан насу учирчагу гьанна. Гьан уварча имамну зунна, акъахьурча, цамур динналул даву дулланна. На мукунсса ххуллу бувчIав, ттун мукун тIайлану чIалай бур. На хIайп тIий ура 20-30 шинал хьхьичIва ва ххуллийн къаучIаврия. Мунияту, вания тихунмайсса оьрмулуву халкьуннан, жула миллатран, Исламран хайр бумур буллан ччай ура.